Khi Bà Nội Phản Công

Sinh nhật đại thọ bảy mươi, mấy đứa cháu du học ở trời Tây lục tục kéo nhau về.

Tôi tự tay nướng một mẻ khoai lang nóng hổi, thơm nức cả gian bếp. Vừa đưa cho con bé cháu út, nó đã lập tức ném xuống đất, rồi quay sang nói với anh trai bằng tiếng Nga, giọng không buồn hạ thấp:

“Anh, bà này bị ngu à? Em đã nói không ăn rồi mà còn dúi cho em cái thứ dơ bẩn này.”

Thằng cháu trai thì chẳng rời mắt khỏi màn hình điện thoại, ngón tay vẫn lướt như bay, game đang vào trận căng. Nó tiện mồm đáp lại bằng tiếng Pháp:

“Chặn bà ta lại giùm tao, cái bà già lì lợm đó lại lẽo đẽo tới gần tao rồi.”

Nụ cười trên môi tôi tắt lịm.

Đứa cháu gái lớn nhất cũng không chịu kém cạnh, vừa cắn miếng táo vừa buông một câu bằng tiếng Đức, giọng đầy khinh bỉ:

“Tôi nghi bà ấy là heo. Không thì làm sao có thể ăn nổi mấy thứ bón bằng phân như vậy chứ?”

Cả bàn tiệc vang lên tiếng cười hả hê. Tụi nhỏ thay phiên khoe khoang trình độ ngôn ngữ như thể đang thi tài hùng biện quốc tế.

Tôi vẫn im lặng. Đợi chúng cười đủ, tôi mới chậm rãi mở miệng, từng câu từng chữ bật ra bằng tám thứ tiếng, mạch lạc – rõ ràng – sắc lẹm:

“Cái ‘bà già chết tiệt’ mấy đứa đang nói… là tao đấy hả?”

“Khi tụi mày bảo khoai lang bẩn, tao thật tò mò không biết tụi mày ăn thứ gì ngoài kia – trứng cá muối rắc vàng à?”

“Còn cái kiểu gọi bà nội mình là ‘ngu’, là ‘heo’… là ai dạy? Trường dạy ngoại ngữ hay trường mất dạy?”

Căn phòng đột ngột im phăng phắc.

Chỉ còn tiếng củ khoai nằm trơ trọi dưới đất… vẫn còn bốc khói.

1.

Nghe nói mấy đứa cháu đang du học ở nước ngoài sẽ về mừng thọ tôi bảy mươi tuổi, tôi liền thức trắng một đêm, đào hết đám khoai lang đã dày công vun xới suốt ba tháng trời.

Sáng sớm hôm sau, tôi lại ra vườn, tự tay hái ít rau củ và trái cây chín để chuẩn bị cho bữa tiệc.

Đến ngày sinh nhật, trong nhà đã đông đủ con cháu, tiếng người rôm rả.

Tôi đặc biệt đặt một chiếc lò nướng nhỏ ở sân, dùng để nướng rau củ quả mình trồng – thứ mà mấy đứa nhỏ từng rất thích, đặc biệt là khoai lang nướng.

Tôi bưng khay khoai bước vào, mỉm cười gọi:

“Các cháu ngoan, mau lại ăn thử món khoai lang nướng mà ngày xưa tụi con mê lắm đấy. Ở nước ngoài chắc chắn không có được vị ngon này đâu.”

Thế nhưng, chúng chỉ lạnh nhạt liếc nhìn, ánh mắt đầy ghét bỏ.

Đứa cháu gái lớn nhất nhăn mặt, nghiêng đầu né tránh, là người đầu tiên lên tiếng:

“Bà đừng nướng nữa, cháu không ăn.”

Tôi vẫn giữ nụ cười hiền hậu, đưa khay khoai về phía thằng cháu trai. Nó cau mày, lắc đầu tỏ rõ vẻ mất kiên nhẫn:

“Cháu cũng không ăn…”

Tôi lặng lẽ cất khay khoai sang một bên, giọng vẫn nhẹ nhàng:

“Không sao đâu, bà còn nấu nồi canh nấm cho các cháu nữa, ngon lắm, toàn là nấm mới hái.”

Tôi múc một bát đầy, đặt vào chiếc bát sứ trắng, nâng hai tay đưa đến trước mặt đứa cháu gái út.

Ai ngờ con bé bỗng lùi lại như gặp phải thứ gì đáng sợ, hất tay hét toáng lên:

“Bà không hiểu tiếng người à? Chúng cháu đã nói là KHÔNG ĂN rồi mà!”

Canh nóng đổ ụp xuống cổ tay tôi, bỏng rát đến mức khiến tôi buông tay theo phản xạ. Bát sứ rơi xuống nền nhà, vỡ tan tành. Tiếng vỡ vang lên chói tai, cả căn phòng lập tức im bặt.

Không khí đang vui vẻ phút chốc trở nên đông cứng, mọi người đều sững người tại chỗ.

Con dâu tôi – Chu Hoàn Cầm – vội vàng đưa mắt ra hiệu cho con gái, giọng gượng gạo:

“Con làm gì thế? Bà thương con mới tự tay nấu, mau xin lỗi bà đi.”

Đứa cháu út hừ một tiếng, không thèm liếc tôi lấy một cái, rồi nói bằng tiếng Tây Ban Nha với vẻ trịch thượng:

“Một bà già nhà quê, suốt ngày mang mấy thứ không ra gì ra lấy lòng người khác, lại còn muốn tôi xin lỗi? Dựa vào đâu?”

Cháu gái lớn dùng đũa gảy gảy đĩa rau củ, mặt đầy ghê tởm, cất tiếng bằng tiếng Nga:

“Mẹ ơi, mấy thứ này bẩn chết đi được, sao mà ăn nổi?”

Thằng cháu trai thì chẳng thèm che giấu sự khó chịu, phun ra một câu bằng tiếng Pháp, giọng đầy căm ghét:

“Mong cái bà già chết tiệt kia đừng có lại gần nữa, cút đi!”

Con dâu tôi – Chu Hoàn Cầm – cũng cau mày, dùng tiếng Anh phụ họa:

“Bà nội mấy đứa vốn là một bà già nhà quê chẳng có kiến thức gì, chịu khó nhịn một chút, lát mẹ dẫn đi ăn KFC.”

Cả lũ cháu cười rúc rích, mặt mày lộ rõ sự khinh bỉ:

“Bà ta là heo à? Cái gì cũng nhét vô mồm được.”

Chúng ríu rít nói cười, mỗi đứa một thứ tiếng – Anh, Pháp, Nga, Đức – tranh nhau bàn luận xem phải làm thế nào để đối phó với tôi, làm cách nào xử lý “đống bẩn thỉu” trên bàn ăn mà không bị trách mắng.

Giữa khung cảnh ồn ào đó, con trai tôi – Trần Tĩnh – giả vờ ho khẽ, rồi lên tiếng bằng giọng đầy khách sáo:

“Mẹ à, bọn trẻ mới từ nước ngoài về, chưa quen đồ ăn trong nước, mẹ đừng để trong lòng.”

Tôi không nói gì, chỉ chậm rãi ngồi xuống ghế chủ tọa, bàn tay đan lại trước mặt, giọng lạnh lùng, dứt khoát:

“Ingrate.”

(Đồ vong ân bội nghĩa.)

“Gì cơ?” – Cháu gái lớn giật mình ngẩng đầu, tưởng mình nghe nhầm.

Tôi mỉm cười, ánh mắt bình thản mà sắc như dao, lặp lại một lần nữa – lần này còn rõ ràng hơn, từng chữ như chém thẳng vào mặt:

“Une bande de ingrats.”

(Một lũ vong ân bội nghĩa.)

Căn phòng lập tức im bặt.

Tôi vẫn giữ dáng ngồi đoan trang, tao nhã, đổi sang tiếng Pháp – giọng nói nhẹ nhàng nhưng từng chữ lại nặng như búa bổ:

“Mon cher petit-fils, peux-tu me répéter, qui as-tu traité de porc tout à l'heure?”

(Cháu yêu, nói lại bà nghe xem, cháu vừa gọi ai là heo ấy nhỉ?)

Rồi tôi chuyển sang tiếng Đức, ánh mắt bình thản quét qua cả bàn ăn:

“Sag mal, ist Süßkartoffelbrei etwa Schweinefutter?”

(Nói thử xem, cháu bảo khoai lang là cám heo à?)

Tôi lại cất tiếng, lần này là tiếng Ý, giọng đầy thất vọng:

“Dopo tutti questi anni all’estero, avete imparato solo a insultare gli anziani?”

(Mấy năm trời ở nước ngoài, thứ các người học được chỉ là cách sỉ nhục bậc trưởng bối thôi sao?)

Tôi nâng cao giọng, chuyển sang tiếng Nhật, từng câu như tiếng quát lạnh lẽo vang trong không khí đang đóng băng:

“あなたがたの教養はどこへ行ったのですか？”

(Lòng giáo dưỡng của các người… đã vứt ở đâu rồi?)

Mặt Chu Hoàn Cầm thoáng biến sắc. Ánh mắt cô ta lướt qua tôi đầy hoang mang, rồi lập tức cúi gằm. Trên gương mặt là một tầng đỏ bừng của xấu hổ xen lẫn bối rối.

Lũ cháu thì tái mặt. Đứa cúi đầu, đứa nghiêng người, đứa liếc sang nhau, chẳng ai dám mở miệng. Gương mặt mỗi đứa một biểu cảm: bối rối, chột dạ, sững sờ.

Tôi lặng lẽ đảo mắt nhìn qua từng đứa, ánh nhìn lạnh như băng – không một tia cảm xúc.

Sau đó, tôi buông thẳng một câu bằng tiếng Tây Ban Nha, giọng đanh thép như lưỡi roi quất xuống:

“Hijo indigno!”

(Đồ con cháu bất hiếu!)

 

2.

Lời tôi vừa dứt, cả căn phòng im phăng phắc đến mức có thể nghe được tiếng kim rơi.

Trần Tĩnh như thể bị ai bóp nghẹn cổ họng, miệng há ra mà không nói nổi một chữ.

Chu Hoàn Cầm thì chỉ tay về phía tôi, ánh mắt đầy kinh hãi, giọng run rẩy:

“Mẹ… sao mẹ lại…”

Tôi nhìn thẳng vào cô ta, ánh mắt bình thản nhưng đầy sức nặng:

“Bình thường các người cũng dùng những từ như vậy để nói về trưởng bối của mình sao?”

Giọng tôi không cao, nhưng lạnh và đầy uy nghi, khiến cả gian phòng như rơi vào trạng thái đóng băng.

Lúc này, Trần Tĩnh dường như mới hoàn hồn, vội bước ra, cau mày:

“Mẹ à, hôm nay là tiệc mừng thọ, mẹ đang làm cái gì vậy? Phải làm loạn lên cho mất mặt mới chịu sao?”

Tôi khẽ nhếch môi cười lạnh.

Đứa con trai do chính tôi mang nặng đẻ đau, nuôi lớn bằng cả đời tần tảo, giờ lại đứng ra… không phải để bênh vực mẹ mình khi bị xúc phạm, mà để lên tiếng trách móc.

Nực cười thật.

“Làm loạn? Trong mắt con, mẹ là loại người già cả vô lý, cố tình gây chuyện, không phân phải trái đúng sai, phải không?”

“Mẹ, không phải vậy... Dù gì cũng là người một nhà, mẹ đừng gây chia rẽ tình cảm trong gia đình có được không?”

Tôi nhếch môi, cười như không cười.

“Gây chia rẽ?” – Tôi nhìn thẳng vào mắt nó – ánh nhìn lạnh băng, đau đớn, thất vọng.

“Chỉ vì cái gọi là ‘hoà khí gia đình’ mà con chọn cách bịt mắt làm ngơ khi lũ nhỏ nhục mạ mẹ con? Đó là cách con gìn giữ êm ấm sao?”

Bốp! – Tiếng đôi đũa bị ném mạnh xuống bàn khiến bầu không khí vốn căng thẳng càng thêm ngột ngạt.

“Chúng nó còn nhỏ, mẹ chỉ là một bà già quê mùa suốt ngày ở ngoài ruộng, bị nói vài câu thì có làm sao? Nhường nhịn một chút không được à?”

Câu nói ấy như lưỡi dao, chém toạc hết bao nhiêu năm trời tôi còng lưng vì cái nhà này.

Cháu gái lớn bấy giờ cũng ưỡn ngực, hất cằm, giọng đắc thắng:

“Ở nước ngoài, người ta tôn trọng quyền tự do ngôn luận. Thích nói gì thì nói, có gì mà sai?”

Chu Hoàn Cầm cũng không chịu kém phần, giọng the thé cắt ngang:

“Mẹ chẳng phải chỉ học lõm vài câu ngoại ngữ trên tivi thôi sao? Làm như giỏi lắm không bằng. Ai mà chẳng biết chút tiếng!”

Tôi lạnh giọng hừ một tiếng:

“Đứa nhỏ nhất cũng mười chín tuổi rồi phải không? Anh ra ngoài mà hỏi thử xem, có nhà ai mà con cháu mười chín tuổi lại mạt sát bà ruột mình như thế không?”

Tôi đứng bật dậy, ánh mắt đầy giận dữ, nhìn thẳng vào Trần Tĩnh:

“Cả đời tôi lao tâm khổ tứ nuôi dạy anh nên người, chưa từng dạy anh coi thường trưởng bối. Giờ nhìn xem, con cái anh thành ra cái thứ gì thế này?”

Không ngờ Chu Hoàn Cầm bỗng gào lên, giọng the thé như phát điên:

“Con mẹ nó, già rồi mà còn không biết điều! Tôi tử tế đến chúc thọ bà, mà bà lại dám nói tôi không biết dạy con? Nếu không phải tại chồng tôi cứ khăng khăng đòi về đây, bà tưởng tôi muốn bén mảng đến cái xó xỉnh chó không buồn ị này chắc?!”

Đúng lúc đó, Trần Tĩnh chen lời, giọng đầy áp chế:

“Mẹ đừng làm loạn nữa. Chuyện nhỏ như thế cũng phải ầm ĩ lên cho náo nhào cả đám? Mẹ làm vậy, sau này còn mặt mũi nào nhìn con cháu?”

Tôi quay sang, thấy lũ cháu đang nhìn tôi với ánh mắt chán ghét, thiếu kiên nhẫn. Mỗi đứa một câu, không kiêng dè gì nữa:

“Bà già điên này chắc xem mấy phim ngắn lắm nên tưởng mình ghê gớm lắm. Không có ba thì cái bà dạy học nghèo rớt kia sớm chết đói rồi.”

“Lần sau em không thèm về cái nơi rách nát này nữa, vừa bẩn vừa chật, đường thì bé tí, xe em suýt cạ gầm!”

“Không có ba thì bà tưởng bà sống được cái cuộc đời này à? Mơ giữa ban ngày!”

Tiếng cười cợt, châm biếm trút xuống tôi như đá tảng.